Ürtiker Nedir?
Kurdeşen olarak da bilinen ürtiker, ani başlangıçlı, ciltte kabarık, kaşıntılı ve genellikle kırmızı lekelerle karakterize, kimi zaman dudak, göz kapağı gibi bölgelerde şişlikler ile seyreden ve yaşam kalitesini oldukça olumsuz etkileyen bir cilt hastalığıdır. Lezyonların boyutu ve şekli değişebilir ve birkaç saat veya gün içinde gelip gidebilirler. Ürtiker, toplumun yaklaşık %2’sini etkilemektedir ve bulaşıcı bir hastalık değildir.Eğer ürtikerden kaynaklanan kızarıklıklar ile kabarıklıklar altı haftadan daha uzun süre devam ederse ve aylar ya da yıllar boyunca sık sık tekrarlarsa, durum kronik ürtiker olarak kabul edilir. Kronik ürtiker insanlar çok rahatsız edici olabilir. Uykuya veya günlük faaliyetlere engel olabilir, hayat kalitesini önemli ölçüde düşürür.
Ürtiker Nedenleri Nelerdir?
Ürtiker kızarıklıkları ve bunlarla birlikte beliren kabarıklıklar, bazı hücreler tarafından kan dolaşımına histamin ve diğer kimyasalların serbest bırakılmasıyla ortaya çıkar. Kimi zaman bu reaksiyona neden olan unsurlar net olarak saptanamaz ancak aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir:• Yiyeceklere, ilaçlara veya diğer maddelere karşı alerjiler
• Alkol kullanımı
• Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar gibi enfeksiyonlar
• Böcek ısırıkları veya sokmaları, parazitik enfeksiyonlar
• Güneş ışığında, sıcağa veya soğuğa maruz kalma
• Stres veya kaygı
• Dar giysiler veya kaşınma gibi cilt üzerindeki fiziksel baskı
• Egzersiz veya diğer fiziksel aktivite
Bunların yanı sıra, bazı tiroid hastalıklar ile kanserler de kronik ürtiker döküntülerine neden olabilir.
Ürtikerin Belirtileri Nelerdir?
Ürtikerin ana semptomu, ciltte kabarık, kaşıntılı kaynakların ortaya çıkmasıdır. Lezyonlar küçük veya büyük olabilir ve kırmızı/pembe veya ten renginde olabilir. Genellikle aniden ortaya çıkarlar ve vücudun bir farklı bölgelerinde bulunabilirler. Etkilenen bölgedeki belirtilerin çeşitli tedaviler ile iyileşmesi 24 saatten birkaç güne kadar değişebilir.Dudaklarda, göz kapaklarında ve boğaz içinde ağrılı şişme, yani anjiyoödem de görülebilir. Yorulma, stres, sıcaklama ve egzersiz esnasında ürtiker belirtilerinin şiddetlendiği gözlemlenmiştir.
Kronik ürtiker altı haftadan daha uzun süre kesintisiz devam ederek yıllar içinde tekrarlayabilir, ancak kısa süreli yani akut ürtiker aniden ortaya çıkar ve birkaç hafta içerisinde seyrini tamamlayarak kaybolur.Tek başına akut veya kronik ürtiker kişide anafilaksi adı verilen şiddetli alerjik reaksiyon açısından ek bir riske neden olmaz; ancak ürtiker benzeri belirtiler baş dönmesi, nefes darlığı, dudak-göz kapakları-dilde şişme ile birlikte anafilaktik durumlarda da gözlemlenebilir.
Eğer birkaç gün boyunca ortaya çıkmaya devam eden kabarıklıklar ve kızarıklar görüldüyse mutlaka bir deri hastalıkları uzmanına yani dermatoloğa başvurulması gereklidir. Öte yandan yukarıda belirtilen anafilaksi belirtilerinin bulunması halinde mutlaka acil tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
Ürtiker Nasıl Teşhis Edilir?
Ürtiker tanısı genellikle bir dermatolog tarafından yapılan fiziksel muayene sonrasında konulur. Hekim, hastanın belirti ve semptomların neden kaynaklandığını anlamak üzere bir dizi soru soracaktır.Bununla birlikte durumu takip etmek üzere bireyden içinde günlük faaliyetlerin, alınan tıbbi ilaçların, bitkisel ilaçların veya takviyelerin, beslenme sırasında yenilip içilenlerin, ürtikerin hangi bölgede göründüğünün ve ne kadar sürdüğünün veya ürtikerin ağrılı şişliklerle birlikte olup olmadığının anlaşılması için bir günlük liste tutmasını isteyebilir.
Fizik muayene ile tıbbi geçmişin incelenmesi sonucunda eğer hekim ürtikerin altta yatan ayrı bir tıbbi sorundan kaynaklandığı sonucuna varırsa ek tetiklere başvurabilir.
Ürtiker Nasıl Tedavi Edilir?
Ürtiker tedavisi hastalığın şiddetine ve tutulum gösteren organlara göre şunları içerebilir:• Antihistaminik ilaçlar
• Kortikosteroid içerikli ilaçlar
• Etken olduğu tespit edilen gıdalar veya ilaçlar gibi tetikleyicilerden kaçınmak
• Kaşıntı ve kabarıklığı azaltmak için soğuk kompresler veya banyolar
• Şiddetli vakalar için bağışıklık baskılayıcı ilaçlar
• Bazı durumlarda alerji aşıları veya diğer immünoterapiler
• Stres kaynaklı olduğu düşünülen durumlarda terapiler ve çeşitli psikiyatrik ilaçlar
Bu tedavilerin hekim kontrolü olmadan kullanılması uygunsuz ve istenmeyen etkilere yol açabilir. Özellikle hamile ya da emziren bireylerde, kronik tıbbi durumu olan bireylerde ya da başka ilaçları kullanan bireylerde istenmeyen etkilerle karşılaşılabilir. Bu nedenle herhangi bir ilacı kullanmaya başlamadan önce mutlaka hekime başvurulmalıdır.
Bunların yanı sıra alınacak bir kaç basit önlem kronik ürtikerin tekrarlayan cilt reaksiyonlarını önlemeye veya yatıştırmaya yardımcı olabilir:
• Bilinen tetikleyicilerden kaçınmak
• Bol, gevşek ve hafif giysiler giymek
• Etkilenen bölgeyi yıkayarak, yelpazeleyerek, serin ve nemli bir bez kullanarak rahatlatmak
• Tetikleyicinin güneş olduğu bilindiği durumlarda güneş koruyucular kullanmak
• Sert sabunları kullanmaktan kaçınmak
Altta yatan nedeni saptanması ve kişiye en uygun tedavinin belirlenebilmesi için, ürtiker semptomları görülen hastaların hekime başvurmaları önemlidir. Acıbadem Sağlık Grubu’nda akut ve kronik ürtiker tanılı hastaların hastalık hakkında bilgilendirilmekte, hastalığın tam kontrol altına alınabilmesi için güncel kılavuzlar ışığında tedavileri düzenlenmekte ve eşlik edebilecek diğer hastalıklar açısından farklı bölümlerle işbirliği içerisinde düzenli olarak takip edilmektedir.
Hastaneler
-
Altunizade Hastanesi
