Alzheimer hastalığı belirtileri
Yaşlılık yıllarında insanın hem dış görünüşünde hem de ruhsal yapısında değişiklikler görülür. Kronik sağlık sorunları ve kullanılan ilaçların sayısı artar, farklı türlerdeki sağlık sorunları bu dönemde daha fazla baş gösterir. Kişinin karakterine de yansıyan bu değişimleri kabul etmesi ve bunlara uyum sağlaması bazı zorlukları da beraberinde getirir. Bu dönemde yaşlılığın doğası gereği kişiler kendini sosyal hayattan izole eder, duygulanma bozuklukları ortaya çıkabilir, dirençleri azalabilir. Beyin de şüphesiz bu yıpranmadan payını alır. Kimi yaşlılar sağlıklı düşünemez, uygun tepkiler gösteremez, kendi organlarına hükmedemez hale gelebilirler. Ayrıca, demans ve demansın bir çeşidi olan Alzheimer ise bu dönemin daha da güçleşmesine neden olabilir. Zihnin işlevlerinin kaybetmesiyle ortaya çıkan demansa neden olan hastalıklar içinde ilk sırada Alzheimer gelir. Hastalığının görülme sıklığı yaşla birlikte artar ve 65 yaş üstü 100 kişiden 8’inde Alzheimer tespit edilir. Alzheimer ile yaşa bağlı unutkanlıkta yaşanabilecek belirtiler…
1. Yeni öğrendiklerini unutuyor mu?
Alzheimer hastalığının en sık görülen belirtilerinden birini bellek kaybı ve özellikle de yeni öğrenilmiş bilginin unutulması oluşturur. Ayrıca kişinin önemli tarihleri veya olayları unuttuğu, aynı bilgiyi tekrar tekrar sorduğu gözlenir. Eskiden kendilerinin çözümlediği şeyler için giderek artan bir şekilde hatırlatıcı notlardan, elektronik cihazlardan veya aile bireylerinden yardım alma ihtiyacı duymaya başlar.
Yaşa bağlı unutkanlık: Kişi zaman zaman isimlerin veya randevuları unutsa da daha sonra hatırlayabilir.
2. Plan yapmakta zorlanıyor mu?
Alzheimer hastaları bir plan veya hesaplama yaparken becerilerinin değiştiğini fark edebilir. Bildikleri bir yemek tarifini uygulamakta veya aylık faturaları takip etmekte sorunlar yaşayabilir. Konsantre olmakta zorlanabildikleri için eskiye kıyasla kendi yürüttükleri işler daha uzun sürebilir.
Yaşa bağlı unutkanlık: Gelirini giderini dengelemekte zorlanan yaşlı kişilerin zaman zaman hatalar yapabildikleri gözlense de hayatları çok fazla etkilenmez.
3. Bildiği işleri tamamlayamıyor mu?
Alzheimer hastaların sıklıkla günlük görevlerini tamamlamakta zorlandıkları gözlenir. Bazen tanıdık yerlere özel araçları ile ulaşmakta, bütçelerini yönetmekte veya en sevdikleri oyunların kurallarını dahi hatırlamakta sorun yaşayabilir.
Yaşa bağlı unutkanlık: Kişiler, zaman zaman bir mikrodalga fırın veya televizyon ayarları gibi görece daha karmaşık işleri yapmak konusunda yardıma ihtiyaç duyabilir.
4. Zaman ve yer konusunda kafası mı karışıyor?
Alzheimer sorunu olanlar tarihleri, mevsimleri ve zamanın akışını takip edemeyebilir. Hemen o sırada yaşanmıyorsa bir şeyi anlamakta sorun yaşayabilir ve zaman zaman nerede olduklarını veya bulundukları yere nasıl geldiklerini unutabilir.
Yaşa bağlı unutkanlık: Haftanın hangi gününde olduğu konusunda kafa karışıklığı yaşayabilen kişilerin sonradan durumu çözümleyebildikleri görülür.
5. Okurken ya da renkleri tespit etmekte zorluk çekiyor mu?
Bazı kimselerde görsel problemler yaşanması hastalığın bir belirtisi olabilir. Okumada, mesafeyi muhakeme etmede, renk veya kontrastı tespit etmede zorlanabildikleri, araç kullanmakta güçlük çektikleri gözlenir.
Yaşa bağlı unutkanlık: Katarakta bağlı görme bozuklukları gibi daha çok fiziksel ve yaşlılığa bağlı görme ile problemler yaşanabilir.
6. Sohbet sırasında doğru kelimeyi zor mu buluyor?
Alzheimer hastalarının bir sohbeti takip etme veya katılmada sorun yaşamaları da en belirgin işaretlerden biri. Kişiler, bir sohbetin ortasında durabilir ve nasıl devam edecekleri konusunda hiçbir fikir sahibi olamayabilirler veya kendilerini tekrar edebilirler. Kelimeler konusunda mücadele içinde olurlar, doğru kelimeyi bulmakta zorluklar yaşarlar veya nesneleri yanlış ifade ederler.
Yaşa bağlı unutkanlık: Kişiler zaman zaman doğru kelimeyi bulmakta zorluklar yaşasa da genel olarak herhangi bir sohbeti kolaylıkla yürütebilir.
7. Eşyalarını kaybediyor mu?
Alzheimer hastalığı olan bir kişi nesneleri alışılmadık yerlere koyabilir, kaybedebilir ve nereye koyduklarını da hatırlayamaz. Hatta bu kayıplar nedeniyle zaman zaman başkalarını hırsızlıkla suçlayabildikleri de gözlenir. Hastalığın ilerlemesiyle birlikte bu durum giderek sıklaşır.
Yaşa bağlı unutkanlık: Kişiler zaman zaman nesneleri yanlış yerleştirse de sonrasında arayarak bulabilir.
8. Karar vermekte zorluk yaşıyor mu?
Alzheimer hastaları muhakeme veya karar verme konuşunda değişiklikler yaşar. Örneğin para ile uğraşırken yanlış kararlar verdikleri için telefondaki pazarlamacılara büyük paralar kaptırmak gibi sorunlarla karşılaşabilir. Muhakeme yeteneklerindeki bu azalma nedeniyle giyim kuşamlarına ve öz bakımlarına daha az dikkat edebilir.
Yaşa bağlı unutkanlık: Zaman zaman, örneğin gereksiz bir ürünü satın almak gibi kötü kararlar verebilir. Ancak genel olarak daha güçlü bir muhakeme yeteneğine sahiptirler.
9. Sosyal aktivitelerden uzak mı duruyor?
Alzheimer hastaları, sevdikleri bir spor takımını takip etmek veya sevdikleri bir hobiyi tamamlamak konusunda zorluk yaşayabildikleri için, hobilerinden, sosyal aktivitelerinden, iş projelerinden veya spor aktivitelerinden yavaş yavaş uzaklaşmak zorunda kalırlar. Hatta yaşadıkları değişikliklerden dolayı sosyal olmaktan da kaçınmaya başlarlar.
Yaşa bağlı unutkanlık: Kişi takip konusunda sorun yaşamasa da iş, aile ve sosyal yükümlüklerden bıkkınlık duydukları için sorumluluk almaktan kaçınabilir.
10. Şaşkın ve şüpheci mi davranıyor?
Alzheimer hastalarının zaman içinde mizaç ve kişilikleri de değişebilir. Şaşkın, şüpheci, depresif, korku dolu veya kaygılı olabilirler. Evde, işte, arkadaşlarla veya kendi konfor alanları dışındaki yerlerde kolaylıkla keyifleri kaçabilir.
Yaşa bağlı unutkanlık: Kişilerin işlerini halletmekte çok spesifik yöntemler geliştirdikleri ve bir rutin bozulduğunda asabileştiği gözlenebilir.
