Parkinson hastalığında hangi tedavi, nasıl uygulanır?
Parkinson hastalığı halk arasında titreme hastalığı olarak bilinir. Hareketlerde yavaşlama, yürüme güçlüğü, kaslarda katılık gibi sonuçlara uyku problemleri, sindirim sistemi bozuklukları ve psikiyatrik yakınmalar da eşlik edebilir. Beyinde dopamin salınımın azalması nedeniyle ortaya çıkan Parkinson, yaşam kişiyi sosyal hayattan koparabilir ve başkalarına bağımlı bir hayat sürmesine yol açabilir. Genellikle 60 yaş üzerinde görülen Parkinson, yüzde 10 oranında 40 yaş öncesinde de ortaya çıkabilir. Parkinson hastalığında ilk olarak ilaçla tedavi seçeneği tercih edilir. Ancak bazı kişilerde ilaç tedavisi yetersiz kalır ya da yoğun yan etkiler gelişirse devreye beyin pili yöntemi girer.
Parkinson tedavisinde öncelik ilaç
Günümüzde Parkinson hastalığının kesin bir tedavisi yok. Uygulanan tedaviler yarar sağlasa da hastalığı tümüyle ortadan kaldırmaz. İlaç tedavisi ile beyin sapında mevcut olan dopamin maddesinin üretim açığı kapatılır. İlaçlar mevcut şikayetlerin azalmasını sağlasa da hastalığın ilerlemesini önleyemez. Ayrıca bazı kişilerde ilaç dozu ile ortaya çıkan istemsiz kasılmalar gibi yan etkiler de görülebilir. İlaç tedavisinin kullanımının kısıtlandığı bu durumda bazı kişilere cerrahi tedavi uygulanır. Cerrahi tedavide; beyin pili (derin beyin stimulasyonu) ve beyne lezyon cerrahisi (ablatif yöntemler) olmak üzere iki seçenek bulunur.
Beyin pili nasıl yerleştirilir?
İlaç dozunun düşürülmesine imkan veren beyin pili yönteminde, beyinde özellikli bölgelere elektrot (elektronik çubuklar) tam doğrulukla yerleştirilerek bozulmuş olan elektriksel aktivitenin düzenlenmesi amaçlanır. Ameliyat öncesinde çekilen beyin MR görüntülemede, daha öncesinde belirlenmiş olan noktasal hedefe yönelik son teknoloji ile bilgisayar ortamında ameliyatın planlaması yapılır. Pilin beyinde yerleştirileceği hedef bölge kişinin mevcut şikayetine ve ek problemlerine göre ameliyat öncesinde belirlenir. Ameliyatta lokal anestezi altında kişinin başına çerçeve yerleştirilip beyin tomografisi ile MR görüntüsü birleştirilerek hedefin koordinatları çok hassas bir şekilde düzenlenir. Beyinde çekirdek denilen noktasal hedeflere saç kılı kalınlığında elektrot konulduğu için hata payının sıfıra yakın olması gerekir. Ardından kişi ameliyathaneye alınır ve lokal anestezi altında mikroelektrotlar ile kayıtları alınır. En iyi etkinin gözlendiği beyin bölgesine kalıcı 2 adet elektrot yerleştirilir. Sonrasında çerçeve çıkarılır ve kişi uyutularak beyne yerleştirilen elektrotlar uzatma kablosuyla cilt altından köprücük kemiğinin altına kalp pilinde olduğu gibi jeneratör mekanizmasıyla birleştirilir.
Beyin pili dışarıdan kontrol edilebilir
Beyin pili; beyin içine yerleştirilen milimetrik elektronik çubuklar, kibrit kutusu büyüklüğünde güç kaynağı ve bu iki ana parçayı birleştiren uzatma kablosunun birleşimi ile çalışır. Ameliyat sonrasında kişi takip edilerek beyne yerleştirilen elektrotların ayarlaması yapılır. Uzaktan kumanda benzeri bir cihaz yardımı ile kişi ve hekim tarafından beyin pili ayarları kontrol edilebilir ve en fazla verim alınabilen değerler ayarlanır. Beyin pilinin kontrol edilebilir olmasının önemli avantajları bulunur. Kişinin en iyi fayda göreceği aralık dışardan kolaylıkla ayarlanabilir. Pilin ömrü ise kişinin durumu ve uygulanan beyin bölgesine göre 3-6 yıl arasında değişir. Pilin bataryası bittiğinde tekrar bir beyin operasyonuna gerek duyulmaz ve pillerin göğüs bölgesinde cilt altına yerleştirilen kısmının operasyonla değiştirilmesi yeterlidir.
Parkinson etkileri önemli ölçüde azalır
Ameliyatın ardından kişinin konforunu kısıtlayan titreme, yavaş hareket etme ve ilacın yan etkisi olan istemsiz kasılmalar azalır. Kişiler ayakkabı bağlamak, gömleği iliklemek ve çay içmek gibi günlük ihtiyaçlarını kendileri karşılayabilir hale gelir. Bazı kişilerin yazma becerisinde de düzelme olabilir. Günlük yaşama katılan Parkinson hastalığı olanlar böylelikle bir başkasına bağımlı yaşamaktan kurtulmuş olur.
