Kolonoskopi ve gastroskopi kanser teşhisinde kullanlıyor
Kalın bağırsak kanseri erken teşhis edilebilen kanser türlerinden biri. Teşhisi içinse görüntüleme yöntemlerinden yararlanılıyor. Endoskopi, genel anlamda iç organların yumuşak, içerisinde görüntü ileten kabloların olduğu ışıklı bir sistemle incelenmesidir. Midedeki sorunları tespit etmek amacıyla yapılan incelemelere halk arasında endoskopi deniliyor. Oysa bunun doğru tanımlaması gastroskopidir. Kolonoskopi ise kalın bağırsağın kamera ile incelenmesi işlemine verilen isimdir.
Gastroskopi ve kolonoskopi ne işe yarar?
Gastroskopi, midenin içerisinde şikayete sebep olabilecek, ülser, gastrit ve reflünün gözle görülür, sebep ve sonuçlarını gösterir. Kolonoskopi de aynı şekilde kalın bağırsaktaki hastalık sebeplerini gösterir. Ayrıca bu iki işlemle, şu anda sorun yaratmayan ancak, ileride kansere neden olabilecek lezyonlar tanınır ve uygunsa işlem sırasında çıkarılabilir.
Gastroskopi ağızdan girilerek, yemek borusu, mide ve duodenum (ince bağırsakların ilk kısmı) incelenir ve görülenler raporlanır. Kolonoskopide ise anüsten girilip, hava verilerek ilerlenir ve kalın bağırsak incelenir hatta ince bağırsağa da yaklaşık 10-15 cm kadar girilerek inceleme yapılarak işlem tamamlanır.
Kolonoskopi uyutularak yapılır
Gastroskopi uyutularak veya uyumadan yapılabilir, ağrılı bir işlem değildir, ancak öğürmeye sebep olduğu için bazı kişiler uyumayı tercih edebilir. Kolonoskopi ise ağrılı bir işlem olduğu için uyutularak yapılır, ancak kişi işlem sırasında kesinlikle ağrı hissedilmez. Gastroskopi yaklaşık 5 dakika, kolonoskopi ise ortalama 15-20 dakika sürer. Her iki işlemde de eğer uyutularak yapılırsa hiçbir şey hissedilmez.
Bu işlemler sadece görüntüleme yöntemidir, korkmaya hiç gerek yoktur. Gastroskopi ve kolonoskopi düzgün yapıldığında yüzde 100 doğru sonuç alınabilir.
Bu işlemlerde yan etki yaşanmaz. Ancak komplikasyonlar olabilir. Çok düşük ihtimal de olsa, tecrübeli ellerde yapılmasına rağmen organların delinmesi ya da yapılan işleme bağlı kanama gibi sorunlar oluşabilir.
Gastroskopi ve kolonoskopi işlemi öncesi yapılması gerekenler
Gastroskopi için 7-8 saatlik açlık yeterlidir. Kolonoskopi için ise 1-2 günlük posasız sulu diyet ve işlemden önceki akşam içilecek müshil tarzı bağırsak boşaltıcılar kullanılarak bağırsak temizliği sağlanmalıdır.
İşlemlerden sonra, eğer anestezi altında yapıldıysa 2 saat sonra yemek yenilebilir. Gastroskopi eğer uyutulmadan yapıldıysa boğaz uyuşukluğu düzeldiğinde yemek yenilebilir. Diğer özel durumlar ise işlemin türüne göre bazen hekimin önerisiyle aç takip edilebilir. Bunun dışında özel bir işlem gerekli değildir.
Gastroskopi ve kolonoskopi kimlere yapılır?
Gastroskopi mide ile ilgili ağrı, yanma, kusma, kilo kaybı gibi şikayetlerde, kolonoskopi de bağırsakta kanama, bağırsak alışkanlıklarının değişmesi, açıklanamayan karın ağrıları veya ailede kalın bağırsak kanseri olması gibi durumlarda, değerlendiren hekimin gerek duymasına göre, her kişiye yapılabilir. Demir eksikliği anemisi durumunda, özellikle menapoz sonrası kadın ya da 40 yaş üstü erkek hastada mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır.
Ailede kolon kanseri varsa…
Bu işlemler gereksinime göre her yaşta yapılabilir. Ailede kolon kanseri varsa, ilk kolonoskopi normalse 5 yılda bir, eğer polipler varsa, polipin türüne göre 1-2 veya 3 yıl ara ile yapılabilir. Mide için de ilk gastroskopi normalse, şikayet olmasa bile 5 yılda bir yapılmalıdır, mide ülseri varlığı ya da ara dönemde kişinin şikayeti olma durumunda bu süre beklenmeyebilir.
Kolon kanseri taramasında kolonoskopiden önce gizli kana mı bakılır?
Böyle bir zorunluluk yoktur. Gaitada gizli kan, bir tarama testidir. Pozitif çıkması mutlaka bir patoloji olduğu anlamına gelmez, negatif çıkması da her şeyin normal olduğu anlamına gelmez. Şikayete göre değerlendirme yapmak gereklidir.
Kolonoskopide polip görülürse alınıyor
Kolonoskopi sırasında görülen polipler, büyüklüklerine ve tabanının çıkarılabilir olma durumuna göre, gerek biyopsi pensi, gerekirse de elektrokoter ile kesilerek çıkarılır. Tabanı geniş veya çok büyük poliplerde, ileri endoskopik çıkarma yöntemleri veya cerrahi müdahale gerekebilir. Polipler çıkarıldıktan sonra, risk durumuna göre kişi birkaç saat takip edilebilir. Patoloji sonuçları, merkezden merkeze değişmekle birlikte ortalama 10 günde sonuçlanır. Bu sonuçlara göre, takip sıklığı hekim tarafından belirlenir.
