‘Az yesem de kilo veremiyorum’ diyorsanız…
Diyet disiplin ister. Sağlıklı bir diyete uyduğunuz takdirde sonuç yüzünüzü güldürür. Ancak bazen de sonuç istediğiniz gibi olmayabilir. Bu nedenle diyetinizin sizin için doğru bir diyet olup olmadığını düşünün. “Az yiyorum ama bir türlü kilo veremiyorum” diyorsanız tartılara küsebilirsiniz. Bu çaresizliğe düşmeyin. İşte kilo verememe nedenleri...
1. Sorumlusu Metabolizmanız Olabilir
Metabolizma hızı basitçe; besinlerden aldığınız enerjinin, vücuttan kalori olarak yakılma kapasitesini ifade eder. Metabolizma hızı; yaş, cinsiyet, hormonlar, fiziksel aktivite, vücut sıcaklığı, tüketilen besinler gibi birçok faktörden etkilenir. Metabolizma hızınızın yüksek olması gün içinde daha fazla enerji harcamanızı sağlar. Bunun aksine metabolizma hızınız yavaş ise daha az yemek yemenize rağmen, daha zor kilo verirsiniz. Gerçek bazal metabolizma hızınız, tükettiğiniz oksijenin miktarıyla belirlenir. Bunun için özel cihazlar ile aldığınız oksijenle bağlantılı olarak ölçüm yapılır. Sorunun metabolizma hızından kaynaklı olduğu düşünülüyorsa bu cihazlarda ölçüm yaptırabilirsiniz.
Öneri: Metabolizma hızınızın düşük olduğu tespit edilirse, bu doğrultuda ihtiyaçlarınızın belirlendiği bir diyet listesi size daha iyi yardımcı olacaktır. Ayrıca düzenli egzersiz yapmanın da metabolizma hızınızı arttıran en önemli faktörlerden biri olduğunu unutmayın.
2. Bir Rahatsızlığınız Mı Var?
Bazı hastalıklar metabolizma hızını yavaşlatarak, insülin direnci gelişimine sebep olarak veya obeziteyi tetikleyerek kilo vermeyi zorlaştırabilir. Örneğin hipotiroidi metabolizma hızının yavaşlamasına neden olarak kilo vermeyi güçleştirebilir. Cushing Sendromu’nda da kortizol hormonunun fazla salgılanması nedeniyle kilo kaybı güçleşir.
Öneri: Kilo verme diyetinden önce bir endokrinoloji uzmanına başvurun. Altta yatan metabolik sebep tespit edilince, ilaç ve diyet tedavisi sayesinde daha hızlı kilo kaybedebilirsiniz.
3. Sağlıklı Kilo Vermek İçin Hareket Edin
Zayıflama diyetlerinin en önemli özelliği, günlük besinlerden aldığımız kalorinin, yaktığımız kaloriden daha az olmasını sağlamak. Özellikle hareketsiz bir yaşam sürüyorsanız ve gün boyu masa başında çalışıyorsanız günlük harcadığınız kalori az olmakla beraber, zamanla bazal metabolizma hızınız düşebilir. Yani az yemek yiyerek çok az kalori alsanız bile, vücudunuz bu enerjiyi harcayamadığı için kilo vermeniz zorlaşır. Bu sebeple hareketsizlik, kilo verememe nedenleri arasında yer alır.
Öneri: 1 haftalık besin listesi ve fiziksel aktivite kaydı tutun. Hangi saatlerde ne kadar ne yediğinizi ve ne kadar hareket ettiğinizi bilmeniz, enerji açığınızı hesaplamanızı sağlar. Bu kaydın değerlendirilmesi konusunda diyetisyeniniz size yardımcı olabilir.
4. Vücudunuz İnsüline Direnç mi Gösteriyor?
Normalde tükettiğimiz birçok besinden bir miktar şeker alırız. Bu şekerin karaciğer, kaslar ve yağ dokusu gibi organ ile dokular tarafından kullanılmaları gerekir. İnsülin hormonu bu şekerlerin dokular tarafından kullanılmasında yardımcıdır. Ancak dokular insüline direnç geliştirmişse artık bu besini olması gerektiği gibi kullanamaz. Yani kalori harcamanız zorlaşır, bunun sonucunda da daha zor kilo vermeye başlarsınız.
Öneri: İnsülin direncinizin olup olmadığını öğrenmek için doktorunuzla görüşünüz. İnsülin direnciniz varsa; diyetisyeninizle görüşüp ihtiyaçlarınıza uygun beslenme programını öğrenin. Fiziksel aktivite de kandaki artmış şekerin kullanılmasını sağlar. Bu nedenle engeliniz yoksa yeterli ve dengeli beslenme ile spor ikilisini yaşam tarzınız haline getirin.
5. İlaçlara Dikkat!
Kilo verememenin nedenlerinden bir diğeri de ilaç kullanımı olabilir. Kortikosteroid ve antidepresanlar, kilo aldırma ihtimali olan ilaçların başında gelir. Kadın doğum için kullanılan bazı ilaçlar ve bazı hormon tedavileri de kilo alımına neden olabildiği gibi kilo kaybını zorlaştırır. Bu ilaçlar enerji harcama hızını azaltabilir, iştahı arttırabilir ve vücutta su tutabilir.
Öneri: Kortikosteroid desteği alıyorsanız olabildiğince fazla tuz, şeker ve yağdan kaçınmalı, kullandığınız ilacın dozu ve süresine göre ayarlanmış doğru diyet programını ilacı bıraktıktan ortalama 2 hafta sonrasına kadar uygulamalısınız. Antidepresan kullanıyorsanız özellikle fazla yemek yeme eğiliminde de olabilirsiniz. Bu nedenle yüksek kalorili besinlerden kaçınmalı, sağlıklı besinlere yönelmelisiniz. Ayrıca omega 3 yağ asidinden (balık, ceviz gibi) ve B grubu vitaminlerden zengin beslenmeyi de ihmal etmeyin.
6. ‘Sağlıklı’ Deyip Aşırıya Kaçmayın
Besin tüketim miktarınızı detaylı bir şekilde sorgulayın. Örneğin az yemek yediğini ifade eden kişiler aslında; fazla ekmek tüketebilir, sağlıklı diye zeytinyağını bolca kullanabilir, fazla meyve yiyebilir, fark etmeden avuç avuç kuru yemiş yiyip veya alkolü fazla alabilirler. Unutmayın ki her sağlıklı besin sınırsız tüketileceği anlamına gelmez. Örneğin; zeytinyağı ve fındık ile ceviz gibi kuru yemişlerin yanı sıra meyve gibi sağlıklı besinlerin az porsiyonu bile bol kalori içerir. Normalde 1 yemek kaşığı zeytinyağı ile yapılmış 1 porsiyon sebze yemeği yaklaşık 100 kalori iken, yağ sağlıklı diye bolca konulduğunda bu rakam 300-400 kalorilere çıkabilir.
Öneri: Yeterli ve dengeli beslenmek bunun en güzel çözümü. Hiçbir besinin fazlasını tüketmemeniz gerekir. Fazla kilonuz varsa diyetisyen yardımıyla besinlerin sizin ihtiyaçlarınıza uygun miktarlarda olmasını sağlayın.
7. Uykunuz Düzensiz Olmasın
Kilo vermede her ne kadar diyet ve fiziksel aktivite öne çıksa da bunun en önemli parçalarından birini de düzenli uyku oluşturur. Bunun temel iki nedeni ise; metabolizmayı kontrol eden birçok hormonun gece uykusuna göre düzenlenmiş olması ve çoğunlukla geç yatan ya da düzensiz uyuyan kişilerin abur cubur gıdalara daha eğilimli olmaları.
Öneri: Uyku saatlerinizin düzensiz olduğu bir yaşam şekliniz varsa, beslenmenizde mutlak düzeni sağlamaya özen gösterin. Aşırı yağlı, şekerli ve yüksek kalorili besinlerden kilo vermek zorunda olmasanız da uzak durun. Bol sıvı tüketin. Yine bol sebze ve meyve tüketerek bağışıklık sisteminizin güçlenmesine yardımcı olun. Geç saatte bir şeyler yiyorsanız, besinlerin daha az kalorili olmasına dikkat edin. Aksi halde kilo vermeniz zorlaşır.
