Diz Kireçlenmesi Neden Olur?
Diz kireçlenmesi, eklemlerde kemik yüzeyleri kaplayan ve eklemin rahat hareket etmesini sağlayan kaygan kıkırdak dokunun özelliğini kaybetmesi ve aşınması anlamına gelir. Diz kireçlenmesi özellikle belirli bir yaştan sonra görülme oranı artan bir hastalıktır.
Diz kireçlenmesi Neden Olur?
- Eklemi ilgilendiren kırıklar,
- Romatizmal hastalıklar,
- Eklem iltihapları
- Aşırı aktivite,
- Fazla kilo
- Diz çevresindeki zayıf kaslar.
Diz Kireçlenmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Yakınmaların ve kireçlenmenin başlangıç döneminde:
- Basit ağrı kesici ve yangı giderici ilaçlar,
- Fizik tedavi ve egzersiz,
- Kilo vermek,
- Dize yüklenmeyi azaltmak,
- Bitkisel kökenli kıkırdak güçlendirici ilaçlar kullanılarak yakınmalar yatıştırılabilir.
Hastalık biraz ilerlediğinde:
- hastanın durumuna özel olmak üzere eklem içi bazı enjeksiyonlar (kortizon, hyalüronik asit, trombositten zengin plazma-PRP, kök hücre) uygulanabilir.
Bu uygulamalardan hastalar farklı oranlarda yarar görür. Bir hastaya etkili olan bir yöntem başka bir hasta için aynı oranda etkili olmayabilir. Bu nedenle tedavi seçeneklerini hekim hastanın yakınmalarının şiddeti, muayene ve görüntüleme bulguları, yaşı, kilosu, aktivite düzeyi ve beklentilerine göre belirler.
Diz Kireçlenmesi Ameliyatı
Ameliyatsız tedavilerle sonuç alınamayan ve günlük aktiviteleri kısıtlanan, ağrının süreklilik halini aldığı kişilerde diz kireçlenmesi ameliyatı gerekebilir. Bu ameliyatlardan biri; artroskopi adı verilen ve küçük kesilerle eklem içine girilerek kamera eşliğinde uygulanan bir yöntemdir. Kapalı ameliyatla yırtık menisküslere müdahale edilir, kıkırdaktan kopmuş parçalar temizlenir ve bozuk kıkırdak yüzeylerin düzeltilerek sürtünmenin azaltılması sağlanır. Bu ameliyat ancak sınırlı bir hasta grubunda etkilidir. Daha ilerlemiş durumlarda ise eklemin yük taşıma ekseni bozulmuşsa eksen düzeltici ameliyatlar, daha ilerlemiş durumlarda ise kısmi veya tam diz protezi ameliyatları yapılır. Günümüzde protez ameliyatları oldukça başarılı ve uzun süreli iyi sonuç vermektedir.
Diz Kireçlenmesine Ne İyi Gelir?
- Diz kireçlenmelerinde ağrı şiddetinin arttığı, diz çevresinde şişlik olduğu durumlarda günde 2-3 kez, 15-20 dakikalık soğuk uygulama ödem ve yangı giderilmesi için yararlıdır.
- Bu durumlarda sıcak uygulama önerilmez. Diz kireçlenmesinde kaplıcalar ise kronik ağrı döneminde ağrı kontrolü için kısmi yarar sağlayabilir.
- Dizlere günlük aktiviteler sırasında vücut ağırlığının katlarıyla yük biner. Bu nedenle alınması gereken önlemlerden ilki; kilo almamak ve fazla kiloları vermektir,
- Bunun dışında özellikle çömelmek, dizler üzerine oturmak, çok fazla merdiven inip çıkmak dizlere fazla yük binmesine neden olacağı için bu hareketlerden kaçınmak önemlidir,
- Diz çevresi, bacak, kalça ve bel kaslarının kuvvetlendirilmesi,
- Ayakta basma sorunu varsa düzeltilmesi veya uygun tabanlık ve ayakkabı kullanılması alınacak diğer önlemlerdendir
Ancak özellikle genetik yatkınlık veya romatizmal hastalıklara bağlı kireçlenmelerde tüm önlemlere karşın hastalık ilerleyebilir. Bu nedenle dizinde ağrı yakınması olanların mutlaka uzmana görünmeleri ve ağrının kaynağı belirlendikten sonra da uygun tedaviler ile takip edilmeleri önerilir.
Diz Kireçlenmesi Belirtileri
- Diz kireçlenmesi belirtilerinin ilki genellikle ağrıdır. Bu ağrı; aktivite ile artan, keskin, uzun süren ağrı şeklindedir.
- Kıkırdaktaki aşınma arttıkça ağrının sıklığı ve şiddeti artar,
- Ağrı nedeniyle günlük aktiviteler kısıtlanır,
- Hastalığın ilerlemiş evresinde ise istirahatte bile ağrı oluşur.
- Hastalık ilerledikçe ağrıya hareket kısıtlılığı, bazen şişlik, yanma hissi eşlik eder.
- Daha sonra yürümek, oturmak-kalkmak iyice zorlaşabilir.
Diz Kireçlenmesi Egzersizleri
Diz kireçlenmesi olan kişilerde özellikle diz çevresindeki kasların kuvvetlendirilmesi önemlidir. Bu bölge kaslarının zayıf olması diz eklemine ve kıkırdaklara binen yükün daha fazla olmasına ve aşınmasına yol açabilir. Ayrıca kalça ve bel bölgesi kaslarının da kuvvetlendirilmesi tüm bacağın yüklenmeye yanıtı açısından önemlidir. Düz yürüyüşler yapmak, yüzmek, düz zeminde bisiklete binmek, spor salonunda veya evde diz çevresi kasları güçlendiren egzersizler yapmak önerilir. Fazla çömelme içeren egzersizler (örneğin ağırlıklarla yapılan tam squat hareketi, yokuşta yürümek veya yokuşta bisiklete binmek) ise diz kireçlenmesi olan hastalar için hem ağrıyı ortaya çıkaran hem de kıkırdağa fazla yük bindiren hareketler olduğu için önerilmez.
Nasıl teşhis edilir?
Öncelikle kişinin yakınmaları ve hekimin muayene bulguları, yürüyüş şekli, dizindeki şekil bozukluğu, şişlik, hareket kısıtlığı gibi belirtiler tanıya önemli ölçüde katkıda bulunur. Ayrıca röntgen ve gerekirse manyetik rezonans (MR) bulguları ve bazı kan tetkikleri tanı için yardımcıdır.
