Daha iyi bir deneyim için konum izni vermelisiniz.
Size nasıl yardımcı olabiliriz?
İçindekiler

Çocuklarda Kabızlık Nedir?

Basitçe tanımlamak gerekirse kabızlık katı gaitanın, seyrek ve zorlukla dışkılanmasıdır. Seyreklik kavramı kişiden kişiye değişmekle birlikte genel olarak çocuklarda iki günde bir ile bir günde iki dışkılama normal sayılmaktadır.

Bebeklerde özellikle anne sütü alanlarda günlük dışkılama sayısı daha fazla olabilir. Kabızlık (konstipasyon) bebeklikte ve çocukluklarda sık görülen rahatsızlıklardan biridir. Beslenme alışkanlıklarından kullanılan ilaçlara pek çok nedeni olabilir.

Altta yatan nedenin belirlenmesi ve beslenme ve hayat tarzı değişiklikleri tedavi için ilk aşamadır. Çocuğun tuvalet alışkanlıklarının düzenlenmesi ve doktor önerilesiyle ilaç kullanımı sorunun giderilmesine yardımcı olur.

Kabızlık nedeniyle oluşan rektal kanamalar, yani anal fissür durumlarında ise genellikle endişelenmeye neden yoktur ancak kanamanın başka nedenleri olabileceğinden doktor kontrolünde fizik muayene yapılabilir.

Çocuklarda Kabızlığın Nedenleri Nelerdir?

En sık karşılaştığımız tür olan basit kabızlık, anne sütü kesildiğinde yerine başlanan besinlere uyum sağlama aşamasında veya tuvalet eğitimi sırasında başlamaktadır. Seyrek olarak anne sütüne ek olarak, bebek için yeni olan besinler başlandığında da ortaya çıkabilir.

Burada seçilen besinin niteliği önemli olmakla birlikte bünyesel faktörlerin de rolü vardır. Sık görülen bu basit tipin yanı sıra kabızlığa, kullanılmakta olan ilaçlar (demir ilaçları, idrar söktürücüler, bazı psikiyatri ilaçları, ..) neden olabileceği gibi, bu durum bazı önemli hastalıkların ilk habercisi de olabilir. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır:

Bebeklerde
  •  Anne sütü ile beslenme döneminde annenin kabız olması
  • Katı gıdalara geçişler ve mama konsantrasyonunun değiştirilmesi 
  • Anne sütünden inek sütüne geçişte çok fazla inek sütü tüketmek (1 yaş önce inek sütü verilmemelidir)
  • Diş çıkarma ve emekleme döneminde bebeğin yanlış beslenmesi
  • Bebeklikte kullanılan demir ilaçları
Çocuklarda
  • Posalı ve sulu yemekler yerine katı gıdalarla beslenmek
  • Devamlı karbonhidratlı ve lifsiz gıdalar tüketme
  • Yeterli su tüketmemek
  • Fast-food ve abur cubur tüketimi
  • Okul çağında tuvalete gitmemek ya da çizgi film/oyunu bırakmamak için erteleme
  • Dışkı yaparken ağrı nedeniyle tuvalete gitmemeyi alışkanlık haline getirme
  • Tiroid hormonunun az salgılanması (hipotriodi)
  • Kalın bağırsakta sinir sisteminin iyi gelişmemesi (Tanı konduğunda ameliyat gereklidir)
  • Bağırsak genişliği, bağırsak yavaşlığı gibi doğuştan gelen sorunlar
  • Anüsün olması gereken yerden daha aşağıda yerleşmesi nedeniyle oluşmuş anal fissür
  • Makat darlığı
  • Aile içi sonuçlar, yeni bir kardeş, okula başlama, anne baba ayrılığı gibi durumlar
  • Kullanılan ilaçlar varsa yan etkileri
Bu liste daha da uzatılabilir. Mevcut kabızlığın bu hastalıklardan kaynaklanıp kaynaklanmadığının araştırılması için mutlaka konuyla ilgili bir uzmana başvurulması gerekir. Konunun önemsenmemesi tedavide gecikmelere yol açabilir.

Daha ileri yaşlarda kolonoskopik incelemeye gerektirebilecek kalın bağırsak hastalıkları, polip, rektal hastalıklar, anal ve rektal fissürler kabızlığa neden olabilir.

Çocuklarda Kabızlığın Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde Sık Görülen Belirtiler

Bazı bebekler günde birkaç kez dışkısını yaparken bazı bebekler 2-3 günde bir dışkısını yapar. Bu durumda panik yapmayın. Çocuğun dışkısı sertse ve çocuk dışkılama sırasında zorlanıyor ve ağrı hissediyorsa gerçek bir kabızlıktan bahsedilebilir.

Kabızlık bebeklerde ağlama nöbetleri, huysuzluk ve uykusuzluğa yol açabilir. Ayrıca karın ağrısı, sinirlilik ve makat bölümünde çatlaklar görülebilir.

Doktorunuz ekstra sıvı veya bir miktar meyve püresi önerebilir. Kabızlık devam ederse ve bebeğinizin karın ağrısı, bulantı veya kusması varsa hemen doktoru arayın.

Çocuklarda Sık Görülen Belirtiler 

  • Birkaç gün tuvalete çıkmama
  • Tuvaletini yaparken zorlanma ve katı dışkı
  • Ayak uçlarında durma ya da bağırsak hareketini tutmak için dans eder gibi görünmek
  • Karın ağrısı ve şişlik
  • Sızıntı nedeniyle kirlenmiş iç çamaşırı
  • Enkomprezis: Makattaki taşlaşmış olan dışkının boşaltılamaması nedeniyle yeni gelen ve nispeten daha yumuşak olan dışkının alta kaçırılması
  • Dışkının mesaneye bastırması nedeniyle idrar kaçırma
  • Makatta kan gelmesi
  • Sık görülen idrar yolu enfeksiyonları
  • İştahsızlık
  • Normalden farklı olan huysuz davranışlar
Kabızlığın Geçmediği Durumlarda

Kabızlığın ilerlemesi ya da ilaçlara yanıt vermediği durumlarda daha geniş bir inceleme için Çocuk Gastroenterolojisi uzmanına başvurmak gerekir. Kabızlık nedenlerine ait tetkikler tekrarlanır ve ileri incelemeler yapılır.

Kabızlıktaki sürecinde alarm semptomları şunlardır:

  • İshal atakları 
  • Makattan kanamaların olmaya başlaması
  • Dışkılama yapılamaması 

Bu durumda kolonoskopi, rektoskopi, rektal manometri incelemeleri yapılabilir. Tedavi için Çocuk Cerrahisi uzmanına başvurmak gerekebilir.

Çocuklarda Kabızlığın Tanı Yöntemleri Nelerdir?

İlk belirti bebek ya da çocuğun gaitasını yaparken zorlanması ve acı çekmesidir. Hatta dışkılama hastayı ağlatacak kadar ıstırap verici olabilir. Gaita aralıkları gitgide uzar. Bebeğin bezini değiştiren kişi gaitanın seyrekliğini ve giderek kıvamının arttığını fark eder.

Ancak gaitasını kendi başına yapacak yaştaki çocuklarda bu seyreklik gözden kaçırılabilir. En sık yanılgı gaitanın iyice katılaşmamış olmasıdır. Gaita kıvamındaki belirgin artışlar çocuğun gaitası iyice sert olmasa bile kabızlık lehine yorumlanmalıdır.

Çocukta gaita yapmadığı dönemlerde karın ağrıları, hatta bazen kusma bile ortaya çıkabilir. Büyük çocuklarda gaitanın özellikle ilk kısmı kuru, sert ve iridir. Üzerinde çizgi şeklinde kan görülebilir veya küçük küçük sert parçalardan oluşabilir. Kan miktarı fazlaysa başka önemli bir nedeni olabileceği unutulmamalıdır.

Çocuklarda kabızlık tanısı için çocuk doktoru tarafından fizik muayene ve beslenme-tuvalet alışkanlıkları hakkında sorularla tanı konulur.

  • Tuvalete çıkma sıklığı ve dışkılama sırasında yaşanan zorluklar
  • Yeme alışkanlıkları
  • Tuvalet eğitimi
  • Varsa çocuğun sağlık sorunları
  • Varsa kullanılan ilaçlar

Fizik muayene sırasında doktor karında şişlik ya da hassasiyet olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca rektumda çatlak, kanama ya da tıkanma olup olmadığı da kontrol edebilir.

Bağırsaklardaki dışkıyı görmek için röntgen ve altta yatan sorunların tespiti için laboratuvar testleri de istenebilir.

Çocuklarda Kabızlığın Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Uzun süren ya da eksik tedavi edilen kabızlık sonucu anüs kenarında çatlak oluşur. Daha sonraları anüs kenarlarında mor renkte damar genişlemeleri belirir. Eğer kabızlık tedavisiz kalırsa, bunlar daha ileri yaşlarda (ilk gençlik döneminde) hemorid (basur) halini alırlar.

Uzun süren olgularda giderek dışkılama mekanizması bozulacaktır. Bunu gaita kaçırma ve hatta gaitasını hiç tutamama gibi tedavisi son derece güç durumlar izleyebilir. Bu nedenle tedavi başlangıcında alınan iyi sonuçlara bakarak tedavi kesilmemeli, tekrarlamaması için sabırla ve dikkatle sürdürülmelidir.

Tedavide özellikle kabızlık nedeni olduğunu iyi bildiğimiz besinler (muz elma ve havuç, kola, çay, aşırı tüketiliyorsa inek sütü) kabızlık geçene kadar diyetten uzaklaştırılmalıdır. Dolayısıyla bu besinleri bebeklere başlarken aşırıya kaçmamaya özen gösterilmesi yerinde olacaktır.

Çok miktarda inek sütü tüketen çocuklarda kabızlık ortaya çıkmasından bu besini tek başına sorumlu tutanlar da vardır. Kabızlığın derecesine göre gaita yumuşatıcı ilaçların da doktor kontrolünde kullanımı faydalı olacaktır. Eğer çatlak varsa tedavisi edilmeli ve çocuğun acı duymadan gaita yapması sağlanana kadar tedaviye devam edilmelidir.

Çocukta iyi bir tuvalet alışkanlığı sağlanabilmesi için şunlar önerilebilir. Ne zaman nerede geleceği belli olmayan dışkılama arzusu çoğunlukla en olmadık zamanları seçer ve ertelenir. Her erteleme kabızlığa bir adımdır. Her gün, özellikle bir öğünün (örneğin kahvaltının) peşinden gaita yapmaya alıştırılan çocukların tüm yaşantıları boyunca rahat ettikleri bildirilmektedir.

Gaita tutma becerisi çocuktan çocuğa büyük değişiklikler göstermekle birlikte genellikle 1-3 yaş arasında gerçekleşir. Bu eğitim sırasında çocuğa baskı yapılmamalı, yüreklendirmekle yetinmelidir. Asla ceza konusu olmamalı ve bunun normal bir vücut işlevi olduğu uygun bir dille anlatılmalıdır.

Kabızlık çocuklarda çeşitli sorunlara yol açabilir ve bu durumlarda cerrahi dahil farklı tedaviler uygulanabilir. Bu sorunlar, anal fissür, fistül gibi makatta çatlaklar, dışkı kaçırma veya hemoroid olabilir.

Evde Yapılan Kabızlık Tedavisinde

Beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi, sulu ve yumuşak gıdalarla beslenme, tuvalet eğitimi ve bazı ilaçlar kabızlığın ortadan kalkmasını sağlar.  Kabızlık uzun vadeli, sık sık tedaviye cevabın kontrol edildiği bir süreç gerektirir. Bu nedenle sabır ve düzenli takip önem taşır. Makat darlığı, makatta çatlak gibi durumlar oluşursa ciddiye almak gerekir.

Çocuk Gastroenterolojisi uzmanı ile görüşerek kabızlığa neden olabilen faktörlerin düzenlenmesi, kabızlığa neden olan tüm gıdaların kaldırılması, beslenme sıklığının düzenlenmesi, öğretmen ve evde bakım veren kişi ile iletişimde olmak gerekir.

Çocuğun tuvalet eğitimden korkmaması için diyalog halinde olmak,   bu konuyu yeri geldiğinde pedagog veya çocuk psikiyatrisi uzmanı ile tartışarak etken faktörler ortadan kaldırmak gerekebilir.

Beslenmede kabızlık önleyici diyete girmek kolay görünse de uygulaması zor olabilir ve pedagojik yardım gerekebilir.

Kabızlık Nedeniyle Oluşan Diğer Sorunların TedavisiAnal Fissür Tedavisinde

Kabızlığı gidermenin yanı sıra aynı dönemde ılık oturma banyoları ve ağrı kesici kremlerle fissürün iyileşmesi sağlanmalıdır.

Makat Sarkmasında

Doktor tarafından rektumun yerine geri itilmesiyle manüel olarak tedavi edilebilir. Doktorun yönlendirmesi bağırsak hareketlerini kolaylaştıran ilaçlar veya bir gliserin fitili kullanılabilir.

Dışkı Kaçırmada
  • Dışkı yumuşatıcı ilaçlar
  • Çocuğu eleştirmeden, cezalandırmadan olumlu bir iletişim kurulması
  • Aile arasında ilişkiler bozuksa psikologdan yardım alınması
  • Çocuk stres altındaysa nedenlerinin ve çözüm yollarının araştırılması
  • Ebeveynler tarafından düzenli tuvalet alışkanlığının kazandırılması
  • Lifli gıdalar, bol meyve ve sebzeler, bol su tüketmek faydalı olabilir.
Çocuğunuzun Yapması Gerekenler
  • Düzenli olarak spor yapmak, asansör yerine merdiven kullanmak, koşmak, yürümek
  • Tuvalet hissi geldiğinde hemen tuvalete gitmek, acele etmeden bağırsaklarının tamamen boşalmasını beklemek
  • Her gün bol bol su içmek
  • Bol sebze ve meyve yemek
  • Ekmek seviyorsa esmer ekmekleri tüketmek
  • Müsli ve benzeri ürünleri seviyorsa bol sıvı ile birlikte tüketmek
  • Fast food, kakao ve çikolatadan uzak durmak

3 günden seyrek kaka yapmak, kakanın çok sert, kalın ve kuru olması kabızlık olarak tanımlanıyor. Anal fissüre neden olan kabızlığı ortaya çıkaran faktörler şöyle sıralanıyor:

  • Az Posalı Gıdalarla Beslenme

Lif içeriği az olan gıdalar bağırsakların çalışmasını da yavaşlatır.

  • Çok Hızlı ve Çiğnemeden Yemek Yeme

İyi çiğnenmeden yutulan lokmalar bağırsakların çalışmasını zorlaştırır.

  • Yetersiz Sıvı Alımı

Bol su içilmediğinde bağırsağın içeriği de katılaşır.

  • Hareketsizlik

Gün içinde yeterince hareket etmemek bağırsakların tembelleşmesine yol açar.

  • Ertelemek

Oyuna ara vermek istemeyen çocuklar kakalarını tutuyor ve zamanla kabızlık gelişir.

  • İlaçlar

Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı kabızlığa neden olabilir. Bunları doktorunuz ile değerlendirmeniz önerilir.

Acıbadem Web ve Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır. Güncellenme Tarihi: 15 Nisan 2022 Cuma Yayımlanma Tarihi: 23 Ocak 2019 Çarşamba

Benzer İlgi Alanları

Tıbbi Birimler

KİŞİSEL VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE İŞLENMESİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME FORMU

Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (“Acıbadem”) ve Acıbadem’in hakim ve bağlı şirketleri (hepsi birlikte “Acıbadem Grubu” olarak anılacaktır.) tarafından, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) ve ilgili mevzuat kapsamında Veri Sorumlusu sıfatıyla, kişisel verileriniz, aşağıda açıklanan çerçevede ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuata uygun olarak işlenebilecektir.

1. Kişisel Verilerin elde Edilmesi, İşlenmesi ve İşleme Amaçları

Kişisel verileriniz Acıbadem Grubu tarafından sağlanmakta olan kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amaçlarıyla ve Acıbadem Grubu şirketlerinin faaliyet konularına uygun düşecek şekilde; sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, çağrı merkezi, internet sitesi, sözlü, yazılı ve benzeri kanallar aracılığıyla elde edilmektedir. Sağlık verileriniz başta olmak üzere özel nitelikli kişisel verileriniz ve genel nitelikli kişisel verileriniz, Grup tarafından aşağıda yer alanlar dâhil ve bunlarla sınırlı olmaksızın bu maddede belirtilen amaçlar ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü şekilde işlenebilmektedir:

Acıbadem Grubu tarafından elde edilen her türlü kişisel veriniz (Özel nitelikli kişisel veriler de dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) aşağıdaki amaçlar ile işlenebilecektir:

İlgili mevzuat uyarınca elde edilen ve işlenen Kişisel Verileriniz, Acıbadem veya Acıbadem Grubu’na ait fiziki arşivler ve/veya bilişim sistemlerine nakledilerek, hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda muhafaza altında tutulabilecektir.

2. Kişisel Verilerin Aktarılması

Kişisel verileriniz, Kanun ve sair mevzuat kapsamında ve yukarıda yer verilen amaçlarla Acıbadem ve Acıbadem Grubu tarafından Acıbadem Grubu’na dahil olan şirketler ile, Özel sigorta şirketleri, Sağlık bakanlığı ve bağlı alt birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve sair kolluk kuvvetleri, Nüfus Genel Müdürlüğü, Türkiye Eczacılar Birliği, Mahkemeler ve her türlü yargı makamı, merkezi ve sair üçüncü kişiler, yetki vermiş olduğunuz temsilcileriniz, avukatlar, vergi ve finans danışmanları ve denetçiler de dâhil olmak üzere danışmanlık aldığımız üçüncü kişiler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, resmi merciler dâhil sağlık hizmetlerini yukarıda belirtilen amaçlarla geliştirmek veya yürütmek üzere işbirliği yaptığımız iş ortaklarımız ve diğer üçüncü kişiler ile paylaşılabilecektir.

3. Kişisel Veri Elde Etmenin Yöntemi ve Hukuki Sebebi

Kişisel verileriniz, her türlü sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, yukarıda yer verilen amaçlar ve Acıbadem’in faaliyet konusuna dahil her türlü işin yasal çerçevede yürütülebilmesi ve bu kapsamda Acıbadem’in akdi ve kanuni yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa edebilmesi için toplanmakta ve işlenmektedir. İşbu kişiler verilerinizin toplanmasının hukuki sebebi;

Ayrıca, Kanun’un 6. maddesi 3. fıkrasında da belirtildiği üzere sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbı teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.

4. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Haklarınız

Kanun ve ilgili mevzuatlar uyarınca;

Mezkûr haklarınızdan birini ya da birkaçını kullanmanız halinde ilgili bilgi tarafınıza, açık ve anlaşılabilir bir şekilde yazılı olarak ya da elektronik ortamda, tarafınızca sağlanan iletişim bilgileri yoluyla, bildirilir.

5. Veri Güvenliği

Acıbadem, kişisel verilerinizi bilgi güvenliği standartları ve prosedürleri gereğince alınması gereken tüm teknik ve idari güvenlik kontrollerine tam uygunlukla korumaktadır. Söz konusu güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak muhtemel riske uygun bir düzeyde sağlanmaktadır.

6. Şikayet ve İletişim

Kişisel verileriniz teknik ve idari imkânlar dâhilinde titizlikle korunmakta ve gerekli güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak olası risklere uygun bir düzeyde sağlanmaktadır. Kanun kapsamındaki taleplerinizi, “https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html” web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak;

Kanun kapsamındaki taleplerinizi, https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak ve formda belirtilen usullerle tarafımıza iletmenizi rica ederiz.

YUKARI
İçindekiler